Hoogbegaafde kinderen kunnen verschillende vormen van angst ervaren in een onderwijscontext, waarbij faalangst en straalangst vaak voorkomen maar fundamenteel van elkaar verschillen.
Faalangst verwijst naar de intense vrees om niet aan de eigen of andermans verwachtingen te voldoen. Deze angst is vaak het resultaat van perfectionisme (Neumeister, 2004) en een sterk ontwikkelde zelfkritiek (Parker et al., 2005). Bij hoogbegaafde kinderen kan dit versterkt worden door de discrepantie tussen hun hoge cognitieve mogelijkheden en de soms beperkte uitdagingen die ze in het reguliere onderwijs ervaren (Cross, 2011). Faalangstige leerlingen vermijden vaak moeilijke taken om het risico op mislukking te verminderen, wat hun leerproces belemmert en het zelfbeeld verder kan aantasten (Preckel et al., 2020).
Straalangst, daarentegen, is een relatief minder onderzocht maar opkomend concept dat specifiek bij hoogbegaafde kinderen voorkomt. Dit type angst ontstaat uit de vrees voor positieve aandacht en hoge verwachtingen die volgen op uitzonderlijke prestaties (Gross, 2004). Het kan voortkomen uit een gevoel van anders-zijn of sociale isolatie, omdat uitzonderlijke prestaties soms leiden tot jaloezie of uitsluiting door leeftijdsgenoten (Jung, 2014). Straalangst kan kinderen ertoe aanzetten om hun prestaties bewust te temperen om sociale acceptatie te behouden, wat hun academische potentieel onderbenut (Mendaglio & Peterson, 2007).
Terwijl faalangst vaak leidt tot vermijdingsgedrag om mislukkingen te vermijden, kan straalangst juist resulteren in het onderdrukken van talenten om negatieve sociale reacties te voorkomen. Beide vormen van angst kunnen een aanzienlijke invloed hebben op het welzijn en de zelfontwikkeling van hoogbegaafde kinderen, waardoor een holistische benadering in onderwijs en begeleiding essentieel is (Siegle & McCoach, 2005).
Voor meer informatie of advies voor behandeling, contacteer KEIplus via www.keiplus.be
Referenties:
Cross, T. L. (2011). On the social and emotional lives of gifted children. Prufrock Press Inc.
Gross, M. U. M. (2004). Exceptionally Gifted Children. Routledge.
Jung, J. (2014). The Gifted Teen Survival Guide. Free Spirit Publishing.
Mendaglio, S., & Peterson, J. S. (2007). Models of Counseling Gifted Children, Adolescents, and Young Adults. Prufrock Press Inc.
Neumeister, K. L. S. (2004). Factors influencing the development of perfectionism in gifted college students. Gifted Child Quarterly, 48(4), 259-274.
Parker, W., & Adkins, K. (2005). Perfectionism and the gifted. Roeper Review, 27(3), 148-154.
Preckel, F., Götz, T., & Frenzel, A. (2020). Achievement emotions and academic achievement: A meta-analysis. Educational Psychologist, 55(1), 42-65.
Siegle, D., & McCoach, D. B. (2005). Making a difference: Motivating gifted students who are not achieving. Teaching Exceptional Children, 38(1), 22-27.